ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΑΘΕΣΗ μέρος 61ον... Ο ΡΕΜΠΕΤΗΣ ΝΙΚΟΣ ΜΑΘΕΣΗΣ

 

Ο ΡΕΜΠΕΤΗΣ ΝΙΚΟΣ ΜΑΘΕΣΗΣ

 

Ριζοσπάστης 22/5/1975 σελίδα 4.

 

Το άρθρο υπογράφει: ο Χάρης Βρόντος.

 

Αθόρυβα σ΄ αντίθεση με την πεισματική και βουερή ζωή των πρώτων δεκαετιών της ζωής του, έσβησε πριν περίπου ένα μήνα (27/4/1975), ο ρεμπέτης Νίκος Μάθεσης.

Έξυπνος και γνήσιος δουλευτής του στίχου άφησε για κληρονομιά, ένα έργο ενδεικτικό του ψυχισμού, όχι της γενιάς του μόνο, μα –κύρια- ενός κόσμου, που αν και ιστορικά έχει πια μετουσιωθεί μιλάει ακόμα έντονα σε μας τους ‘’άλλους’’.

Ο Μάθεσης γεννήθηκε στα 1907 στη Σαλαμίνα. Οι πρόγονοί του που κράταγαν απ’ το Βυζάντιο, την Ιωνία της Μ. Ασίας κατέφυγαν στη Σαλαμίνα πριν το 1770 και τα Ορλωφικά.

Ο ίδιος συχνά έλεγε πως κράταγε από ‘’γένος μεγάλο’’ . Πραγματικά ο προπάππους του Γιωργάκης χρημάτισε (δημογέροντας), ενώ ο πατέρας του Γιώργος ήταν μεγαλέμπορος ιχθύων, στην αγορά του Πειραιά καθώς είχε δυο πάγκους/μαγαζιά. Πολλοί μάλιστα απ’ την οικογένειά του είχαν σπουδαίες θέσεις στον τόπο τους.   

Ο Αναγνώστης Μάθεσης (αδελφός του παππού του Νίκου) που στην εποχή του Όθωνα ήταν καπετάνιος (το άρθρο γράφει: ‘’σε καράβι μάλλον’’), και η αλήθεια είναι ό,τι ήταν  αγωνιστής του ιερού αγώνα, έπαιζε καλό μπουζούκι.

Ο Νίκος Μάθεσης επαγγέλονταν τον ψαρά. Στέκι του είχε την κεντρική αγορά του Πειραιά. Στην κλειστή κοινωνία των ρεμπέτηδων είχε μπει από μικρός. Ωστόσο στίχους άρχισε να γράφει αργότερα, στα 1930.

‘’Εγώ από πιτσιρίκος ήμουνα λιγάκι ζωηρός. Μπήκα νωρίς στη πιάτσα… Ήμουνα ντερβισόπαιδο και πάντα ντυμένος στην πέννα’’. Όλοι οι κουτσαβάκηδες με υπολογίζανε, κι όλοι όσοι καταλάβαιναν από μπουζούκι, όλοι όσοι αναζητούσαν τη γνησιότητα στη μουσική και τα αισθήματα’’.

Εκεί και στο διάστημα 1920 μέχρι το 1936 (μόλις επιβλήθηκε η Δικτατορία του Μεταξά, ο Μπάτης, ο Ανέστης, ο Μάρκος, ο Κερομύτης, ο Στράτος κι ο Παπαϊωάννου έφυγαν για την Θεσσαλονίκη όπου εμφανιζόταν σαν κομπανία) ζούσαν οι πιο αντιπροσωπευτικοί τύποι των ρεμπέτηδων: στους παραπάνω ας προσθέσει κανείς τον Σκριβάνο, τον ίδιο τον Μάθεση, τον Χατζηχρήστο, τον Δελιά, τον Γενίτσαρη κι άλλους που έμειναν παρ΄ όλου  το κυνήγημα της ‘’Μπατσαρίας’’. Επίκεντρο όλοι τους  είχαν την συνοικία Καραϊσκάκη.   

Ο Μάθεσης που άνηκε στην κατηγορία των λ ό γ η δ ω ν (έτσι αποκαλούσαν αυτούς που έγραφαν στίχους- λόγια δηλαδή) αν κι όχι με την έννοια που μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει την Παπαγιαννοπούλου, τον Ρούτσο ή τον Κολοκοτρώνη, δημιούργησε ένα θρύλο γύρω απ’ τα’ όνομά του.

Μπεσαλής κι αντάμης (βαρύς, σέρτικος άντρας), είχε, όπως όλοι οι ρεμπέτες τη δικιά του κοσμοθεώρηση. Πιο αυστηρός κι΄ απότομος στην υπεράσπιση του κουρμπέτικου φιλότιμου όταν (κι αυτό συνέβαινε πολλές φορές) απ΄τα μέσα ή έξω θίγονταν, έφτασε στον φόνο. Οι παραξενιές, οι ιδιομορφίες κι η κυκλοθυμικότητα του χαρακτήρα του, έκαναν τον περίγυρό του να του κολλήσει το παρανόμι ‘’τρελάκιας’’.

Ο μουσικολόγος Μάρκος Δραγούμης, αυτοπρόσωπα γνώρισε τον Μάθεση και την παρέα του, μου ανέφερε πως όλοι που τον ήξεραν είχαν να λένε  για την παλληκαριά και την σκληρή επιμονή του. Συγκεκριμένα όταν ο Μάθεσης έπρεπε να κάνει εγχείρηση, γιατί είχε καρκίνο του λάρυγγα δεν άφησε με κανένα τρόπο τους γιατρούς να τον υπνώσουν. Έλεγε: ‘’εμένα τίποτα δεν με φοβίζει’’.

Τέτοιος λοιπόν μα κι άλλος –αμέτρητος κι ίσος από άποψη ‘’ηθική’’ ήταν ο Μάθεσης.

Το τάλαντό του όμως δεν σταμάταγε στους στίχους του, ήταν καλός ζωγράφος και θαυμάσιος σκιτσογράφος. 

Σπάνιο δωρισμένο έργο του Νίκου Μάθεση δωρισμένο σε φίλο στην Σαλαμίνα

Τους πρώτους στίχους του τους μελοποίησαν ο Μίμης Ανδριανός, ο Δημήτρης Μπαρούσης ή Λορέντζος, ο Στελλάκης Περπινιάδης, και ο Μανώλης Χρυσοφάκης ή Φιστιξής.

Το 1931, ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο στην ΟDΕΟΝ. Εκεί που αργότερα πήγε τον Βαμβακάρη.

Ο πίνακας τραγουδιών που ακολουθεί ίσως να ‘ναι λειψός (δώρισε πάρα πολλούς στοίχους σε συνθέτες κι άλλους). Όμως πιστεύω πως περιέχει ένα μεγάλο ποσοστό της προσωπικότητάς του στοιχουργικού του έργου.

·        ‘’Ο γεωργός’’, μουσική Μίμης Ανδριανός φωνή Γιώργος Παπασιδέρης 1931.

·        ‘’Ο Νίκος ο Τρελάκιας’’, (ζεϊμπέκικο με μουσική Αρτέμη ή Δελιά το 1933).

·        ‘’Ο Τρελάκιας’’, επίσης (αντάμικο ζείμπέκικο σε μουσική και κάποια παραλλαγή από τον Γιω. Μουφλουζέλη 1972)

·        ‘’Μες του Νικήτα τον τεκέ΄΄, (χασάπικο που κυκλοφόρησε σε δίσκο το 1932 –ο Πετρόπουλος αναφέρει πως κυκλοφόρησε το 1931, πράγμα που είναι λαθεμένο μια κι η πρώτη ηχογράφηση του τραγουδιού του Μάθεση έγινε το 1932).

·        ΄΄Σταμάτησε ο τσαμπουκάς’’, (αντάμικο ζεϊμπέκικο). Βγήκε σε δίσκο το 1932 σε μουσική Πέτρου Κυριακού.

·        ‘’Αρρώστησα μανούλα μου’’, (ζειμπέκικο με μουσική Στελλάκη Περπινιάδη).  

·        ‘’Κουλουριώτισσα’’, (χασάπικο με μουσική του Δ. Μπαρούση - 1935)

·        ‘’Μπαρμπουτατζής’’ (αργό ζεϊμπέκικος με μουσική Μανώλη Χρυσοφάκη 1936)

·        ‘’Η Γάτα’’, (χασάπικο που κυκλοφόρησε το 1936 και 1965)

·        ‘’Μας κυνηγούν τον αργιλέ’’, (αντάμικο ζειμπέκικο με μουσική Δημ. Μπαρουσή ή Λορέτζου.

 Γράφτηκε το 1935).

·        ‘’Σου’ χα χαρίσει μια καρδιά’’ (1938, τραγούδι Κωνσταντινίδης - Παπαϊωάννου

), με μουσική του Γιάννη Παπαϊωάννου. Και 1968 με τον Χρηστάκι που το ακούμε εδώ

·        ‘’Μαύρα τα βλέπω’’, (χασάπικο του Τσιτσάνη. Κυκλοφόρησε σε δίσκο το 1949, αλλ’ αποσύρθηκε λόγω απαγορευτικής διάταξης της ΑΔΧΚΜ).

·         ‘’Άτιμο ζάρι που κυλάς’’, (ζεϊμπέκικος μουσική Τσιτσάνη 1950).

·        ‘’Σε διώξαν απ’ την Κοκκινιά’’, (ζειμπέκικος με μουσική Τσιτάνη. Κυκλοφόρησε σε δίσκο το 1950)     

·        ‘’Ο νοικοκύρης’’, ζεϊμπέκικο κουλουριώτικο με μουσική Τσιτσάνη 1950.

·        ‘’ Ψεύτικε κόσμε’’, με μουσική Τζουανάκος 1951.