ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
1ο )Τα Μέγαρα μέχρι το 1828 που δημιουργήθηκε η ‘’Δημογεροντία των Δερβεχωρίων’’ οργανικά υπαγόταν στο πασαλίκι της Κορίνθου, με τις υπόλοιπες κοινότητες των ‘’Μεγάλων Δερβενιών’’. Καθώς αυτές μαζί με τα Μέγαρα ήταν: τα Βίλια, η Ελευσίνα, τα Παλαιοκούντουρα, η Λούμπα, η Βένιζα, το Χάνι Δερβένι, το Μάζι, η Μυιγές (Ντάριζα), τα Πίσια και η Περαχώρα.
2ο)Από τη Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια Κ-Μ, σελ. 535, Για τον αγωνιστή Μητρομάρα: ‘’Το 1770 ο Μητρομάρας επικεφαλής σώματος πολεμιστών, άρχισε να καταστρέφει τα υποστατικά των τούρκων στη Μεγαρίδα και στην Αττική. Νίκησε σώμα τουρκικού στρατού στην Κακιά Σκάλα (Χάνι-Δερβένι) και ακολούθως μπήκε ξανά στα Μέγαρα και πυρπόλησε όλα τα τούρκικα κονάκια με την συμβολή των Μεγαρέων, αφού πρώτα μετέφεραν τα γυναικόπαιδα στη Μονή της Φανερωμένης της Σαλαμίνας.’’
3ο)Ο Φωτάκος, στο βιβλίο του: ‘’Βίοι Πελοποννήσιων Ανδρών’’. Γράφει για τρεις Μεγαρείς καπεταναίους που έλαβαν μέρος στη πολιορκία της Ακροκορίνθου καθώς έλαβαν μέρος σε μάχες στη Ρούμελη μαζί με τον Νικηταρά και τον Ευμορφόπουλο: ‘’Καὶ τὰ Μέγαρα πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἦσαν μὲ τὴν Πελοπόννησον, οἱ δὲ Μεγαρεῖς κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως ἦλθον εἰς Κόρινθον, καὶ ἐβοήθησαν τοὺς πολιορκητὰς Ἕλληνας.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΣΗΜΕΛΕΤΗΣ, ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ
Καὶ οἱ τρεῖς οὗτοι ὑπῆρξαν καπεταναῖοι τῶν Μεγαριτῶν, καὶ κατ᾿ ἀρχὰς ἦλθον μὲ τοὺς στρατιώτας των εἰς Κόρινθον, καὶ ἔλαβον μέρος εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ ἐκεῖ φρουρίου, καὶ ἔμειναν μέχρι τέλους.
Πολλάκις δὲ ἐξεστράτευσαν καὶ εἰς τὴν Ρούμελην, καὶ μάλιστα ἠκολούθησαν τὸν Νικήταν Σταματελόπουλον, καὶ τὸν Διονύσιον Εὐμορφόπουλον.’’
(ΒΙΟΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΞΩΘΕΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΝ ΕΛΘΟΝΤΩΝ
ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΑΜΕΝΩΝ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΝΤΕΣ ΜΕΝ ΥΠΟ ΦΩΤΙΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ Η ΦΩΤΑΚΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΥΠΑΣΠΙΣΤΟΥ ΤΟΥ Θ. ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ.
ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΕΚ ΤΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ Π. Δ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ 1888).
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
Υπάρχει ένα σχετικός μύθος περί ερήμωσης της πόλης των Μεγάρων γύρω κι απ’ τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Δηλαδή, ο μύθος αφηγείται, ότι είχαν ερημώσει παντελώς απ’ τις συνεχόμενες επιδρομές ενετών, πειρατών και τούρκων, που η ιστορική πορεία κατέγραψε.
Τούτη η μυθοπλασία φυσικά και δεν ευσταθεί, δεν συμβαδίζει με την αλήθεια που τοποθετεί τα Μέγαρα να είναι μια ζωντανή κοινότητα όλους τους αιώνες και να συμπάσχει, εξίσου το ίδιο, σε όλα τα ιστορικά γεγονότα μέσα από το γενικότερο πλαίσιο των περιπετειών του ελληνισμού.
Το ότι είχαν χάσει την αρχαία αίγλη τους –όπως άλλωστε και η Αθήνα- μετά απ’ τον Πελοποννησιακό πόλεμο, αυτό δεν μπορεί να καταγραφτεί σαν ερήμωση.
Ας κάνουμε όμως μια περιληπτική αναδρομή για να κατανοήσουμε την αλήθεια.
Τα Μέγαρα έζησαν τραγικές ιστορικές στιγμές και υπέστησαν ολοκληρωτικές καταστροφές απ’ τους κάθε είδους κατακτητές, διότι είχαν την μοίρα να βρίσκονται επάνω στους δύο κύριους οδικούς άξονες καθώς τούτοι ένωναν την Πελοπόννησο με την υπόλοιπη στεριανή Ελλάδα. Τον σχετικά παραθαλάσσιο, εκείνο δρόμο, που συνέδεε την Αθήνα με την Πελοπόννησο και τον δεύτερο ορεινό, περισσότερο σημαντικό, που ένωνε τη Θήβα και την υπόλοιπη Ελλάδα με τη Πελοπόννησο.
Έτσι βλέπουμε με ενδιαφέρον ό,τι στα περισσότερα καταγεγραμμένα γεγονότα που συνέβηκαν στη Νότια Ελλάδα, η πόλη των Μεγάρων να λαμβάνει το δικό της ιστορικό μερίδιο από αυτά.
Το 343 π. Χ. Συμμαχούν με την Αθήνα εναντίον του Φιλίππου και το 338 π.Χ. λαμβάνουν μέρος στη μάχη της Χαιρώνειας αλλά, τελικά υποτάσσονται στον Φίλιππο. Αφού μετά την καταστροφή της Θήβας απ’ τους Μακεδόνες του Φίλιππου, ήρθε η σειρά των Μεγάρων να υποταχθούν στη μακεδονική κατοχή.
Το 315 π.Χ. περνούν στην εξουσία του Κασσάνδρου και μέχρι το 307 π. Χ., καθώς ο Δημήτριος (ο Πολιορκητής) διακηρύσσει την ανεξαρτησία της πόλης.
Το 146 π.Χ. παραδίδονται στον Ρωμαίο στρατηγό Μέτελλο χωρίς σημαντική αντίσταση. Ενώ, το 48 π.Χ. στα χρόνια των ρωμαίων, υφίστανται μεγάλη καταστροφή με το πρόσχημα πως αποτελούσε πυρήνα αντιστάσεως κατά των επεκτατικών σχεδίων της Ρώμης.
Το 2ο αι. μ.Χ. ο φιλέλληνας Αδριανός ευεργετεί την πόλη των Μεγάρων, προσπαθώντας να της ξαναδώσει την πρώτη της αίγλη.
Όμως, το 395 μ.Χ., ο Αλάριχος με τους Γότθους καταστρέφει ξανά ολοσχερώς τα Μέγαρα μην αφήνοντας τίποτε όρθιο (μήτε πέτρα πάνω στη πέτρα, που λέει ο λαός). Ώστε οι κάτοικοι να αναγκαστούν για να φτιάξουν –προσωρινά- τον Βυζαντινό οικισμό (που πρόσφατα ήρθε στην επιφάνεια, με την κατασκευή του αγωγού του φυσικού αέριου), στο κάμπο των Μεγάρων.
Πάλι, τον 6ο - 13ο αι. μ.Χ. οι επιδρομές των Σλάβων και Φράγκων οδηγούν την πόλη σε μαρασμό και τους κατοίκους να αποσύρονται για μια ακόμη φορά στα γύρω βουνά.
Εδώ, θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι δύο ορεινοί όγκοι, όπου βόρεια και νότια εναγκαλίζουν τη Μεγαρική γη – όρος Πατέρας και Γεράνεια όρη- αποδείχτηκαν σωτήριοι για τη πόλη των Μεγάρων και τους κατοίκους της. Γι’ αυτό δεν παρουσιάστηκε το φαινόμενο της μετοικίσεως ξένων πληθυσμών προς τη πόλη και την ανάμιξη αυτών με τους γηγενείς Μεγαρείς. Ώστε σήμερα τα Μέγαρα, να θεωρούνται μια καθόλα ελληνική πόλη που κράτησε την δωρική της καταγωγή.
ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ
Τα Μέγαρα μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204 μ.Χ. πέρασαν στην δικαιοδοσία του Βονιφάτιου του Μονφερατικού ( Boniface de Montferrat ) που την παραχώρησε μαζί με την Αθήνα στον Όθωνα de La Roche της Βουργουνδίας, τον κύριο των Θηβών. Ο de La Roche προχώρησε αμέσως στην οργάνωση όλης της περιοχής κατά τα δυτικά φεουδαρχικά πρότυπα.
Έτσι η Βουργουνδιακή αυτή περιοχή, έκλεινε στους κόλπους της την Αττική, τη Βοιωτία, τη Μεγαρίδα, τις οχυρές πόλεις του Άργους, της Ναυπλίας και την αρχαία Οπουντιακή Λοκρίδα.
Στη τουρκοκρατία βρίσκουμε τα Μέγαρα να έρχονται στη δικαιοδοσία του εκάστοτε τούρκου διοικητή (πασά), της Κορίνθου και να αποτελούν μέλος της περιοχή ‘’Μεγάλα Δερβένια’’.
Η λέξη ‘’δερβένι’’ προέρχεται εκ παραφθορά της περσικής "ντερμπέντ". Στην ελληνική γλώσσα άρχισε να χρησιμοποιείται στη περίοδο της τουρκοκρατίας και διατηρήθηκε μέχρι και μετά την Επανάσταση του 1821. Σαν γεωγραφικός προσδιορισμός δηλώνει τη στενή διάβαση διαμέσου ορεινών όγκων, καθώς και είσοδος, ή, έξοδος πύλης προς μια ευρύτερη περιοχή. Συνώνυμη ήταν επίσης και η ελληνική λέξη "κλεισώρεια", ή, "Κλεισούρα".
Στη προκειμένη περίπτωση ‘’Μεγάλα Δερβένια’’ λεγόντουσαν στη τουρκοκρατία όλες οι κοινότητες που ένωνε ο κεντρικός ορεινός δρόμος καθώς ξεκινούσε απ’ τη Θήβα και κατέληγε στον Ισθμό. Ο δρόμος αυτός που διέσχιζε τους δύο ορεινούς όγκους, όπως προαναφέρθηκε, συνέδεε τα ‘’Μεγάλα Δερβένια’’ ενώ παράλληλα οριοθετούσε τη περιοχή. Άρχιζε από τη γέφυρα του Ασωπού, βόρεια από τις Ερυθρές, στη συνέχεια περνούσε τα Παλαιοκούντουρα, το Μελετάκι, έφτανε στα Μέγαρα, κατόπιν ανέβαινε στο Χάνι Δερβένι (Κακιά σκάλα), από εκεί ανηφόριζε για τον Αέρα (το υψηλότερο σημείο στα Γεράνεια που έφθανε) και μετά κατηφόριζε για τις Μυίγες, τον Ισθμός κ.τ.λ.
Το 1687 μ.Χ. οι Βενετοί του Μοροζίνι λεηλατούν και καίνε πάλι τα Μέγαρα.
Το 1770 μ.Χ. κάηκε ο Μεγαρικός λιόκαμπος από τους τούρκους, σαν αντίποινα για την επανάσταση που κήρυξε ο Μητρομάρας στα Μέγαρα τον Μάρτιο του 1769.
Ώστε ξεκίνησε εναντίον τού τόπου άγριος διωγμός (και φυσικά του ίδιου του Μητρομάρα) απ’ το Τούρκο διοικητή της Κορίνθου Κιαμήλμπεη, ο οποίος ζητούσε την παντελή εξόντωσή τους, καίγοντας αρχικά το κάμπο των Μεγάρων. Η καλλιεργήσιμη γη της Μεγαρίδας τότε υπολογιζόταν σε 33.597 στρέμματα ( 228 ποτιστικά , 33.3369 ξερικά) . Εκατό χιλιάδες ελαιόδενδρα και 977 στρέμματα αμπέλια.
Μετά την παλιγγενεσία του 1821, δημιουργείται η ‘’Δημογεροντία Δερβενοχωρίων’’ , το 1828. Στην οποία άνηκαν οργανικά και μερικά νησιά του Αργοσαρωνικού: Σαλαμίνα,κ.α..
Στις 14 Αυγούστου 1829 ορίζεται νέα διοικητική αρχή η "Δημογεροντία Μεγαρίδος", στην οποία ορίσθηκαν οι Γιάννης Χατζημελέτης, Αναγνώστης Στέφας και ο Σπύρος Μπερδελής με γραμματέα το Χ. Τριβυζά.
ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ
Οι σύγχρονοι ιστορικοί, αλλά και οι αρχαιότεροι, έδειξαν μια τάση μεγαλύτερου ενδιαφέροντος για κάποιες απ’ τις νικηφόρες μάχες, καθώς έγραφαν την ελληνική ιστορία. Αποσιώπησαν –επικίνδυνα- έως και μέχρι εκείνο το σημείο, όπου μπορούν να ξεχαστούν εξίσου σημαντικές μάχες και που ολοκληρωτικά παγίωναν την ελευθερία των Ελλήνων με τη νίκη τους. Πχ . Όλοι γνωρίζουμε τη ναυμαχία της Σαλαμίνας και τη νικηφόρα έκβασή της υπέρ των Ελλήνων που έγινε στις 22 του Σεπτέμβρη το 480 π.Χ. Όμως, εάν αμέσως τον επόμενο χρόνο, το καλοκαίρι του 479 π.Χ, δεν γινόταν η μάχη των Πλαταιών, πιθανών, η πορεία της ιστορίας για την Ελλάδα να ήταν διαφορετική. Στη μάχη εκείνη, αντίπαλοι ήταν οι ελληνικές πόλεις-κράτη (συμπεριλαμβανομένων των Μεγάρων ,της Σπάρτης, της Αθήνας και της Κορίνθου) κατά της Περσία του Ξέρξη Α'. Κυριολεκτικά αποδεκατίζοντας τον περσικό στρατό και σκοτώνοντας τον Μαρδόνιο. Μετά από τη μεγαλειώδη αυτή μάχη των Πλαταιών, οι Έλληνες πήραν το πλεονέκτημα και ξεκίνησε μια νέα φάση των Περσικών πολέμων. Αν και είχε μεγάλη σημασία η νίκη στις Πλαταιές, η μάχη δεν έγινε τόσο γνωστή όπως η νίκη των Αθηναίων στη Μάχη του Μαραθώνα, ή, την ήττα των Ελλήνων στις Θερμοπύλες. Και για την ιστορία, στη μάχη των Πλαταιών, τα Μέγαρα αντιπροσωπευόντουσαν από 3.000 Μεγαρείς.
Ακριβώς την ίδια ιστορική ‘’αποσιώπηση’’ συναντούμε στις ‘’άγνωστες’’ και τις πρώτες επαναστατικές κινήσεις που έγιναν απ’ τους κατοίκους των Μεγάλων Δερβενιών που έριξαν τη σπίθα για να φουντώσει ο ξεσηκωμός των μέχρι τότε ραγιάδων Ελλήνων.
Οι Δερβενοχωρίτες υπήρξαν οι πρωταγωνιστές στην πολιορκία του Ακροκορίνθου.
Στις 25 Μαρτίου του 1821, μπαίνουν στην Κόρινθο κι αρχίζουν να καταστρέφουν τα σπίτια των τούρκων και να κλείνουν τις αποθήκες με το στάρι. Οι τούρκοι φοβισμένοι βρίσκουν καταφύγιο στον Ακροκόρινθο, όπου και τους πολιορκούν κατόπιν όλοι σχεδόν οι μεγάλοι οπλαρχηγοί Έλληνες για δέκα μήνες, ως το Γενάρη του 1822.
Όμως για να γίνει αυτή η νικηφόρα μάχη/επιδρομή στη Κόρινθο, έχει προηγηθεί η ‘’άγνωστη’’ στους πολλούς, επανάσταση στα Μεγάλα Δερβένια.
Στις 23 του Μάρτη το 1821, οι Δερβενοχωρίτες επαναστατούν ενώ την παραμονή της 25ης έρχονται να συγχωνευτούν με τους επαναστατημένους, οπλαρχηγοί κι αντιπρόσωποι της Αίγινας, της Σαλαμίνας, του Πόρου, της Ύδρας, της Σολυγείας και του Φενεού και όλοι μαζί συγκροτούν ένα ικανό ένοπλο σώμα. Ανήμερα του Ευαγγελισμού, το ‘’στρατιωτικό’’ σώμα με 2.000 ένοπλους, που υπερτερούν βέβαια οι Δερβενοχωρίτες, συνιστούν στις Κεχριές την Α΄ Εφορεία Πολέμου. Η εμπροσθοφυλακή τους, μαζί με το μπουλούκι του Γεωργίου Δασκαλόπουλου (που ο Φωτάκος, αποκαλεί Μεγαρίτη, καθώς γράφει: ‘’οἱ δὲ Μεγαρεῖς κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως ἦλθον εἰς Κόρινθον, καὶ ἐβοήθησαν τοὺς πολιορκητὰς Ἕλληνας. Οι Γεώργιος Δασκαλόπουλος, Γιάννης Χατζημελέτης, Διονύσιος Πανούσης.
Καὶ οἱ τρεῖς οὗτοι ὑπῆρξαν καπεταναῖοι τῶν Μεγαριτῶν’’), πιάνει το πέρασμα του Ισθμού. Ενώ ένα δεύτερο τμήμα φτάνει στα Μέγαρα και προχωρεί στ' άλλα χωριά των Δερβενιών μ' αρχηγό πάλι το Μεγαρίτη Γιάννη Χατζημελέτη. Καταλαμβάνουν με μάχη πρώτα το Δερβένι - Χάνι (της Κακιάς Σκάλας κοντά στο Μάζι), και φτιάχνουν οχυρώματα οπισθοφυλακής στα υπόλοιπα Δερβένια.
Εκείνο που έχει μεγάλη ιστορική σημασία είναι ότι οι κάτοικοι των Δερβενοχωρίων ήταν ανάμεσα στους πρώτους που επαναστάτησαν εναντίον των Τούρκων. Και μ' αυτή τους την πράξη έγιναν η αφορμή αλλά και το παράδειγμα να ξεσηκωθούν οργανωμένα πια όλοι οι έλληνες.
Η επανάσταση της 25 Μαρτίου του 1821 ήταν η μόνη που οργανώθηκε προσεκτικά από τους Δερβενοχωρίτες. Πολλές επαναστάσεις ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία είχαν λάβει χώρα στον ελληνικό γεωγραφικό χώρο πριν από την μεγάλη επανάσταση του 1821. Άλλες από αυτές ήταν μικρότερης και άλλες μεγαλύτερης σημασίας, όλες όμως είχαν γενικά τοπικό χαρακτήρα. Έτσι η μάχη της Κορίνθου από τους Δερβενοχωρίτες κατά των τούρκων κατακτητών, έδωσε το έναυσμα να ξεκινήσει ο μεγάλος γενικευμένος νικηφόρος αγώνας της επανάστασης του έθνους!
Και φυσικά πολλοί θα αναρωτηθούν δικαίως: Μια που ιστορικώς πλέον ξεκαθαρίστηκε ό,τι ποτέ δεν έγινε στην Αγία Λαύρα των Καλαβρύτων στις 25 Μαρτίου του 1821, η έναρξη της επανάστασης, γιατί να μην τιμάται τούτη η εθνική επέτειο στο όνομα των Μεγάλων Δερβενιών;
Μήπως, λοιπόν, θα έπρεπε η πολιτεία να ανασκαλίσει τούτο το πολύ σημαντικό θέμα για να μην διαιωνίζεται εσφαλμένα η ιστορία;
ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ
Τα Μεγάλα Δερβένια, επί τουρκοκρατίας, είχαν οργανώσει με αξιομνημόνευτο τρόπο την κοινωνική τους ζωή, παρόλο που έζησαν σε καθεστώς τριπλής τυραννίας. Βενετών, πειρατών και τούρκων. Ανθούσε η κατεργασία και το εμπόριο ρετσινιού με τα παράγωγα του. Καθώς από τη ρετσίνι παρασκεύαζαν την εύφλεκτη ύλη νέφτι κ.α.(το 1822 με εντολή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, παραδόθηκαν στο υπουργείο των Ναυτικών, 3,5 τόνοι νέφτι, 10,5 τόνοι κατράμι και 10,5 τόνοι ρετσίνι από τα Μεγάλα Δερβένια).
Ενώ η κτηνοτροφία βρισκόταν σε αξιόλογη θέση και η γεωργία, με πρώτο το λάδι, το στάρι και το κρασί ήταν σε υψηλά επίπεδα παραγωγής. Οι Δερβενοχωρίτες ‘’λογικά’’, δεν θα έπρεπε να επαναστατήσουν, λόγω του ότι είχαν αρκετά προνόμια απ’ τον εκάστοτε τούρκο διοικητή (πασά) της Κορίνθου. Διότι ήταν παράλληλα και οι βόρειοι φύλακες στο πασαλίκι του. Όμως, η ψυχή του Έλληνα (όσα καλά κι αν της δώσεις) δεν ησυχάζει σαν νιώθει πως δεν αναπνέει τον αγέρα της λευτεριάς!
Έτσι, η σκλαβωμένη γη των Μεγάρων, που άνηκε διοικητικά στα Μεγάλα Δερβένια, γέννησε ήρωες αγωνιστές καπεταναίους ώστε θυσίαζαν την ζωή τους ακόμη, ‘’για μιας ώρας ελεύτερη ζωής’’, που λέγει κι ο ποιητής. Ιδιαίτερα τα τελευταία πενήντα προεπαναστατικά χρόνια, τα Μέγαρα, ‘’πλήρωσαν ακριβά’’ το αντίτιμο της ελευθερίας. Απ’ άκρη σε άκρη μόνο ερείπια υπήρχαν στη πόλη, στο κάμπο αλλά και στους γύρω οικισμούς. Η αρχή έγινε το 1687 μ.Χ. που οι Βενετοί με αρχηγό το Μοροζίνη πυρπόλησαν τα Μέγαρα. Την άνοιξη του 1770 μ.Χ. αρκετοί Μεγαρείς επαναστατούν με καπετάνιο τον Μητρομάρα και σαν αποτέλεσμα ήταν, ότι είχαν προλάβει να φτιάξουν τα προηγούμενα χρόνια. Μετά την πυρπολική καταστροφική μανία του Μοροζίνη, να τα ξανακαταστρέψει το μένος του τούρκου διοικητή της Κορίνθου Κιαμηλμπέη. Οι καταστροφές που υπέστηκαν από τους οθωμανούς ήταν ανυπολόγιστες. Όπως μας βεβαιώνουν πολλοί ξένοι ταξιδιώτες που πέρασαν εκείνη την εποχή από τα Μέγαρα. Μα και μετά την επανάσταση τα Μέγαρα παρέμεναν στην ίδια δεινή οικονομική κατάσταση, ίσως και χειρότερη. Διότι γέννησαν Πατριώτες και τα είχαν θυσιάσει όλα στον Αγώνα της Πατρίδας, της λευτεριάς!
Ενδεικτικό της τραγικάς κατάστασης είναι όσα μας περιγράφει ο Αμερικανός εθελοντής γιατρός Samuel Howe, που βρέθηκε το 1828 στα Μέγαρα: ‘’Οι Μεγαρείς βρίσκονταν σε αξιοθρήνητη κατάσταση’’. Ο ίδιος εξιστορεί ότι προσέφερε μια ποσότητα αλεύρων στους Μεγαρείς, οι οποίοι όμως δεν την δέχτηκαν αλλά του ζήτησαν σπόρο για να μπορέσουν να καλλιεργήσουν την γη τους. Ο Howe, τους έδωσε τον αιτούμενο σπόρο, με την προϋπόθεση αυτοί να προσφέρουν ένα μέρος από την συγκομιδή τους για την κατασκευή και λειτουργία ενός σχολείου στην πόλη τους, όπως και έγινε.
Αναφερθήκαμε στους ήρωες αγωνιστές και που, κατά ένα περίεργο όμως τρόπο, δεν έγιναν πανελλήνια γνωστοί. Ενώ έλαβαν μέρος σε σχεδόν όλες τις μάχες της Αττικής, σε πολλές μάχες της Ρούμελης, σε αρκετές της Πελοποννήσου και έφθασαν μέχρι τη Θεσσαλία. Συμπολέμησαν με όλους τους γνωστούς ήρωες της εθνεγερσίας.
Αλλά πάλι και το 1878 με την κήρυξη του ρωσοτουρκικού πολέμου που αναπτερώθηκαν οι ελπίδες για την απελευθέρωση και των άλλων περιοχών, Θεσσαλίας, Μακεδονίας, Ηπείρου. Διακόσιοι άνδρες απ’ τα Μεγάλα Δερβένια, πήραν μέρος σε μάχες με μπροστάρη το βουλευτή Μεγαρίδας Γεώργιο Νικολαΐδη στις 2 και 12 Φεβρουαρίου 1878.
Ας δούμε λοιπόν, ποιοι ήταν οι Μεγαρείς αγωνιστές τον καιρό της επανάστασης, που ο Μακρυγιάννης έγραψε για αυτούς: ‘’… Μεγάλη ‘λικρίνειαν και πατριωτισμόν είδαμε από τους Περαχωρίτες και από τους Μεγαρίτες. Έδειξαν αιστήματα πατριωτικά και φιλάνθρωπα κι έλεγαν: «Να πουληθούμεν όλοι, νόμους να κάμετε δια την πατρίδα’’. Πήγαιναν νηστικοί και ξυπόλυτοι αυτείνοι και οι καημένοι αγωνισταί τους με γράμματα, όπου χρειάζονταν παντού να στέλνωμεν, κι έτρεχαν με μεγάλη προθυμίαν…’’.
Ο Μητρομάρας. (Που μάλλον λαθεμένα, τον διεκδικούν διάφορες άλλες κοινότητες στην Αττική)
Ο Γεώργιος Δασκαλόπουλος, ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΑ μόνο αναφέρεται σαν ‘’Διδασκαλόπουλος’’. (Σ’ όλο το χρονικό διάστημα του Ιερού Αγώνα της Εθνεγερσίας ο Γεώργιος Διδασκαλόπουλος μετέχει στις Εθνοσυνελεύσεις ως παραστάτης Δερβενοχωρίων και στις διάφορες μάχες ως στρατιωτικός και διακρίνεται για την αφιλοχρηματία του, τον άφθαστο ηρωισμό και την αρετή του).
Μετά τη μάχη της Περαχώρας, ο Γ. Δασκαλόπουλος πρωτοστατεί στην απόσπαση των Δερβενοχωρίων από την Επαρχία Κορίνθου και στη σύσταση ιδιαίτερης επαρχίας Δερβενοχωρίων με τις σχετικές αποφάσεις του Εκτελεστικού και του Βουλευτικού.
Στις εκλογές για την ανάδειξη εκπροσώπου παραστάτη (βουλευτή) της νέας Επαρχίας εκλέγεται παμψηφεί ο Γ. Δασκαλόπουλος, που την πανηγυρική προσέλευσή του διαιωνίζει επιγραμματικά και λακωνικά, όπως συνηθιζόταν την ηρωική αυτή εποχή, από έλλειψη χαρτιού και χρόνου, το πρακτικό του Βουλευτικού:
«Τη 9η Οκτωβρίου 1823
Εν τη σημερινή συνελεύσει του Βουλευτικού, επιτροπεύοντος του κ. Πανούτσου Νοταρά …………… Σήμερον
εισήλθεν εις το Βουλευτικόν και ο παραστάτης των Δερβενοχωρίων κ. Γ. Διδασκαλόπουλος.
Ο Α΄ Γραμματεύς ΙΩ. ΣΚΑΝΔΑΛΑΚΗΣ».
Μετά την ανάδειξη του Γ. Δασκαλόπουλου, σε βουλευτή, δημιουργείται η ‘’Δημογεροντία Δερβενοχωρίων’’ το 1828. Και την άλλη χρονιά (14 Αυγούστου 1829) με ενέργειες του ίδιου του Δασκαλόπουλου, μεταφέρεται ο τίτλος και τα προνόμια της Δημογεροντίας στην ιδιαίτερη πατρίδα του τα Μέγαρα. Σαν τον ελάχιστο φόρο. Ώστε ορίζεται η νέα αρχή πλέον σαν "Δημογεροντία Μεγαρίδος" και στην οποία ορίσθηκαν Δημογέροντες οι: Γιάννης Χατζημελέτης, Αναγνώστης Στέφας και ο Σπύρος Μπερδελής με γραμματέα το Χ. Τριβυζά.
Οι υπόλοιποι αγωνιστές καπεταναίοι είναι:
Ο Γιάννης Χατζημελέτης.
Αναγνώστης Στέφας.
Ο Ράπτης Χατζημελέτης.
Ο Διονύσιος Πανούσης.
ΤΕΛΟΣ
Βιβλιογραφία:
Αρχεία Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ‘’Ελληνική Επανάσταση και συγκρότηση του Ελληνικού Κράτους’’.
"Αρχείο Ιωάννου Κωλέττη", Επιμέλεια: Πλαγιανάκου - Μπεκιάρη Βασιλική, Στεργέλλης Αριστείδης, Εκδ.Ακαδημία Αθηνών, 1996, Αθήνα ISBN 960-7099-46-X.
Στρατηγος Μακρυγιαννης, "Απομνημονεύματα", 1907, ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ.
Ακαδημία Αθηνών Αρχειακή συλλογή KEINE Αρχείο Κωλέττη.
Ημερολόγιον της Μεγάλης Ελλάδος, Τόμος 1, Αρ. 1.
Ηρόδοτος, Ιστορία.
Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη.
Finley, Moses (1972). "Introduction". Thucydides – History of the Peloponnesian War (translated by Rex Warner). Penguin. ISBN 0140440399.
Φωτίου Χρυσανθόπουλου ή (Φωτάκου), ‘’Βίοι Πελοποννίσιων Ανδρών’’, 1888 Εν Αθήναις.
Λάμπης Αποστολίδης, ‘’Η μάχη της Περαχώρας’’.
Νίκος Γ. Σβορώνος, ‘’Επισκόπηση της νεοελληνικής ιστορίας’’, μετάφραση Αικατερίνη Ασδραχά, εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1999, ISBN 960-7293-21-5.
Στέφανος Π. Παπαγεωργίου, ‘’Από το γένος στο έθνος Η θεμελίωση του Ελληνικού κράτους 1821-1862’’, εκδόσεις Παπαζήση, 2η έκδοση, Αθήνα 2005, ISBN 960-02-1769-6
"Η Ναυμαχία στη Σαλαμίνα", Εκδόσεις Μ. Πεχλιβανίδη & Σία
Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια Ελλάδος, Κ-Μ.
Green, Peter. ‘’The Year of Salamis, 480–479’’ B.C. London: Weidenfeld and Nicolson, 1970 ISBN 0-297-00146-9.
Διήγηση Συμβάντων της Ελληνικής Φυλής, Θ. Κολοκοτρώνης- Γ. Τέρτσερης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου