ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΑΘΕΣΗ μέρος 51ον ..... Mathesi = Μάθεση ή, Μάθηση απ’ την Κωνσταντινούπολη

 

Mathesi = Μάθεση ή, Μάθηση απ’ την Κωνσταντινούπολη

 

Πάει καιρός που μία φίλη ιστορικός, μου είχε μιλήσει για το έργο του Δημητρίου Καντερίμ το, ‘’Ιστορία της ακμής και παρακμής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας’’ ένα εξαίρετο βιβλίο που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Ο οποίος συγγραφέας ήταν Μολδαβός στρατιωτικός, πολιτικός και λόγιος. Κι ότι εκεί η ίδια είχε διαβάσει για τους Έλληνες τραγουδιστές πως είχαν απαλλαγεί από θανατικές ποινές τους, δια του λόγου της καλλιφωνίας και των γνώσεων τους στα μουσικά όργανα. Της είχε δε κάνει εντύπωση ένα περιστατικό ανάμεσα στον Σουλτάνο κι ένα Εμίρη Πέρση για κάποιον Έλληνα τραγουδιστή που τον ανέφεραν σαν ‘’Mathesi’’ και σε ελληνική μετάφραση: Μάθεση!  

 Ο Μολδαυός πρίγκιπας, Δημήτριος Καντεμίρ, στην ‘Ιστορία της ακμής και παρακμής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας’’ παραθέτει σωρεία γεγονότων, κατά τα οποία Έλληνες τραγουδιστές, καταδικασθέντες σε θάνατο είτε με βία εκπατρισθέντες πέτυχαν με τα τραγούδια τους και συνοδεία τα όργανά τους, να αγγίξουν τις καρδιές των Σουλτάνων και να τύχουν χάριτος με τας των οικογενειών τους.

Αναφέρω ένα από αυτά:

Ο Πέρσης Εμίρης Γκιουν Ογλή είχε πιαστεί αιχμάλωτος και οδηγήθηκε μεταξύ άλλων ομοφύλων του στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί απόκτησε την εύνοια του Σουλτάνου Αμυράτ του Δ’ (1623 - 1640), χάρις στο εξαιρετικό μουσικό του τάλαντο. Μίαν ημέρα που ο σουλτάνος  βρισκόταν στο σπίτι του Πέρση Εμίρη, άκουσε κάποιον Μάθεση Έλληνα που περνούσε από το δρόμο να τραγουδάει. Το τραγούδι του δε, ήταν τόσο ωραίο και έκαμε τόση εντύπωση στον Σουλτάνο ώστε ο Πέρσης Εμίρης έλαβε  την τόλμη να του πει : ‘’Οι Έλληνες που σήμερον υπετάγησαν στην δύναμή σου ήσαν άλλοτε κύριοι του τόπου. Αυτός που τραγουδούσε, μ’ έπεισε ότι ήσαν άξιοι να είναι κύριοι. Η ιστορία μας πείθει για τις αρετές τους. Εάν υπάρχουν και άλλοι όπως αυτός ο Μάθεσης, θα ειπεί ότι η Ελλάς δεν έσβησεν ακόμη.’’ και προσέθεσε  ο Πέρσης. ‘’ Εγώ τουλάχιστον θα ήμουν ευτυχής αν εγινόμουν μαθητής του Μάθηση αυτού’’.

Δεν έχω άλλα στοιχεία δυστυχώς για αυτόν τον Mathesi Έλληνα τραγουδιστή που κατέπληξε τον Σουλτάνο και τον Πέρση Εμίρη όπως μας τα παρουσιάζει ο Δημήτριος Καντεμίρ. Το μόνο που μπορώ να επισημάνω είναι ότι υπάρχει  ένα χωρίο στην Ηλεία όπου στο ιστορικό του αναγράφετε: ‘’Το Μάτεσι κτίστηκε στην θέση που βρίσκεται σήμερα τον Μεσαίωνα. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με την προέλευση του ονόματος "Μάτεσι".
-  Η πρώτη εκδοχή που πηγάζει από την παράδοση, θέλει το όνομα να προέρχεται από την βυζαντινή οικογένεια Μάθεση. Και το περιστατικό που αναφέρει ο Καντεμίρ θα πρέπει να έγινε από το 1623 έως το 1640. Να θυμίσω βέβαια πως υπάρχει σπάραγμα στα ΓΑΚ  από το 1648 για αγορά από το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης του ΞC Μάθεση μέρος της Σαλαμίνας (τόπος Κουλουρις).

Πηγές: 

*) http://www.matesi.gr/istorika1.html

*) Dimitrie Cantemir: Historia increntorum atque decrementorum Aylae Othomanicae 1734 London

*) https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/7/4/9/metadata-01-0001158.tkl&do=175872_06.pdf&lang=el&pageno=1&pagestart=1&width=380.64%20pts&height=596.64%20pts&maxpage=369