Κοινωνικές μνήμες.

Πηγή εικόνας:http://linaa.pblogs.gr/2009/01/mnhmes.html

Έχω γράψει αρκετές φορές πως τελικά είμαστε οι μνήμες μας και πως τούτες μας καθοδηγούν εντάσσοντάς μας μέσα στο κοινωνικό σύνολο.
Οι γενιές που αναπτύχτηκαν μέχρι και το 1980, ήταν συνήθως οι παραδοσιακές γενιές που γνώριζαν τον ξεκάθαρο κι ενεργό ρόλο τους μέσα στον οικογενειακό ιστό π.χ.: Κάθε μέλλος της οικογένειας είχε την δική του προκαθορισμένη θέση, υποχρεώσεις, ευθύνες και που ήταν άρρηκτα δεμένες με την γενική εικόνα της κοινωνίας καθώς καθοδηγούταν από τα ήθη και τα έθιμα του τόπου. Έτσι, οι γενιές που μεγάλωναν, και το κάθε παιδί χωριστά λάμβανε τη θέση του αργότερα, στην αυτή κοινωνία, σαν ενήλικας.
Τα τελευταία τριάντα χρόνια, στην ελληνική κοινωνία, η ‘’παραδοσιακή’’ μορφή της κοινωνικής/οικογενειακής ανάπτυξης σιγά-σιγά ακολούθησε τη φθίνουσα πορεία, ώστε δεν μπορούμε να μιλήσουμε απλά για το χάσμα των γενεών σήμερα, αλλά για μία άλλη, μια διαφορετική μορφή ανάπτυξή της, που έγκειται περισσότερο στη τεχνοκρατία.
Ναι, η παραδοσιακή κοινωνία μας άλλαξε τρομακτικά, ‘’έπεσαν’’ πολλά ηθικά, κοινωνικά, πολιτιστικά ταμπού μα και τα πρότυπα της οικογένειας καταρρίφτηκαν άρδην, όπου την θέση τους κάλυψαν νέες τεχνοκρατικές πλέων συντεταγμένες κοινωνικού προσδιορισμού.
Είναι λοιπόν λογικό μέσα στην τεχνοκρατούμενη μορφή της κοινωνία να υπερέχει ο ρεαλισμός σε βάρος του ‘’αισθήματος’’. Τα παραδείγματα πολλά και θα σταθώ στο πιο κραυγαλέο: Πριν τριάντα χρόνια οι άνθρωποι παντρευόντουσαν από ανάγκη για να κάνουν οικογένεια. Ενώ τώρα συνάπτουν ένα γάμο για να καλύψουν τις όποιες ανάγκες τους π.χ. μοναξιάς, οικονομικής αβεβαιότητας, και αν τύχη να έρθει και κανένα παιδί, ας έρθει…
Δεν μπορώ να γράψω ότι τότε, ή, σήμερα ήταν/είναι καλύτερα, διότι, ουσιώδεις επιστημονικές μελέτες/έρευνες δεν υπάρχουν, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να μελετούμε τα σαφώς ελάχιστα αποτελέσματα στη ‘’νέα’’ κοινωνία αυτών των τριάντα τελευταίων χρόνων. Ακόμη, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για κοινωνικό εκφυλισμό γιατί η σημερινή κοινωνική δομή δεν προέρχεται από την άσκηση των ίδιων οικογενειακών και κοινωνικών ρόλων του παρελθόντος. Ένας ακόμη ουσιαστικός παράγοντας είναι κι η αστικοποίηση όπου μάς εξανάγκασε να στραφούμε στη βιομηχανοποίηση για να καλύψουμε πολλές καθημερινές βασικές ανάγκες μας, π.χ. στη διατροφή: μία σαλάτα που θα την αγοράσουμε έτοιμη σήμερα απ’ το πολυκατάστημα, τότε συνήθως προερχόταν απ’ το οικογενειακό μποστάνι είτε, απ’ τον μανάβη της γειτονιάς που θα αγοράζαμε τα όποια προϊόντα για να την ετοιμάσουμε εμείς.
Έγραψα για μνήμες στην αρχή, και τούτες είναι που με απασχολούν, με προβληματίζουν γιατί η συνείδηση (όπως την γνωρίζουμε και την αναφέρει η ψυχολογία), απορρέει απ’ την αισθηματική προσωπικότητα κάθε ανθρώπου. Και καθώς θα πρέπει να αφήσουμε τον χρόνο να τρέξει για τουλάχιστον άλλα πενήντα χρόνια για να γνωρίσουμε, εάν τελικά αυτή η κοινωνία που διαμορφώνεται απ’ τις μνήμες της επέτυχε τους στόχους της.
Οι δικές μας οι μνήμες, ήταν που δημιουργούσαν την ‘’αισθηματική’’ προσωπικότητα και χτιζόταν απ’ τους ξεκάθαρους ρόλους που είχαμε μέσα στην οικογένεια, στη γειτονιά, στα ομαδικά παιχνίδια. Ενώ οι σύγχρονες γενιές, αποκτούν μνήμες απ’ την αόρατη/ανύπαρκτη οικογένεια, την τεχνοκρατική κοινωνία, την τηλεόραση, τον υπολογιστή, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια…