Η λαϊκή και η θρησκευτική μας παράδοση για τη Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα.

Η Ελλάδα, θεωρείται μια από τις πλουσιότερες σε πολιτιστικό απόθεμα χώρες.
Ένας πολιτισμός πολύμορφος που ξεκινάει από τους προϊστορικούς χρόνους και
συνεχίζεται με την πλούσια μυθολογία, το θαύμα της κλασσικής αρχαιότητας, την
πλούσια λαϊκή παράδοση και τη κληρονομιά των ιστορικών χρόνων. Αυτή την λαϊκή
παράδοση και κληρονομιά, συναντάμε όχι μόνο σε κάθε γωνιά της Ελληνικής γης
αλλά όπου απανταχού της γης έχουν μεταναστεύσει ή κατοικούν Έλληνες. Που
σημαίνει ότι σαν λαός είμαστε άρρηκτα δεμένοι με τον τόπο μας, τον πολιτισμό
μας, τη θρησκεία μας, τους χορούς μας, τα τραγούδια μας, τα ήθη και τα έθιμά μας.
Τη Μεγάλη Εβδομάδα, εμείς οι Έλληνες, βιώνουμε τα πάθη και την ανάσταση του Χριστού συμμετέχοντας ενεργά σε αυτά με «συμπόρευση», «συσταύρωση» και «συνανάσταση»! Ο Χριστός με την θέληση του (εκουσίως), έπαθε και ανέστη για να σωθούμε όλοι εμείς! Ετούτο σημαίνει ότι δεν λυπούμαστε «μοιρολατρικά» για το Πάθος του, αλλά για τις δικές μας αμαρτίες και αφού μετανιώσουμε ειλικρινώς μπορούμε την αντικειμενική σωτηρία που χάραξε ο Χριστός να την κάνουμε και υποκειμενική - προσωπική σωτηρία.

Μεγάλη Δεύτερα ο Χριστός στη μαχαιρά
Μεγάλη Τρίτη ο Χριστός εκκριθεί
Μεγάλη Τετάρτη ο Χριστός εχάθει
Μεγάλη Πέμπτη ο Χριστός εβρέθει
Μεγάλη Παρασκευή ο Χριστός στο καρφί
Μεγάλο Σάββατο ο Χριστός στον τάφο
και την Κυριακή Χριστός Ανέστη!

Έτσι πριν ν' αρχίσει η Μεγάλη Εβδομάδα γιορτάζουμε πρώτα το Σάββατο του Λαζάρου, που ο Χριστός ανάστησε τον φίλο του τον Λάζαρο ως προειδοποίηση για την δική Του Ανάσταση. Την άλλη μέρα γιορτάζουμε την Κυριακή των Βαΐων όπου ο Κύριος μπήκε με τιμή στα Ιεροσόλυμα. Μετά την Λειτουργία ο Ιερέας ευλογεί και μας δίνει σταυρούς από βάγιες. Αυτούς τους σταυρούς τους βάζουμε στα εικονίσματα, κοντά στην εξώπορτα είτε όπου αλλού χρειαζόμαστε “προστασία”. Είναι έθιμο να φάμε ψάρι των Βαΐων όπως μας λέει και το ποίημα:

Βάγια, βάγια των βαγιών
τρώμε ψάρι και κολιόν
και την άλλη Κυριακή
τρώμε το ψητό αρνί!

Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι πένθιμος περίοδος όπου θυμόμαστε τα Πάθη του Ιησού Χριστού. Δεν επιτρέπονται γλέντια ούτε άλλες διασκεδάσεις, όλη την εβδομάδα. Κάθε ιερή ακολουθία της Μεγάλης Βδομάδας εξιστορεί τα Πάθη του Χριστού. Γίνεται μάλιστα αυστηρή νηστεία καθόλη την εβδομάδα και κυρίως την Μεγάλη Παρασκευή.
Ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος:
Την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ και την Μεγάλη Δευτέρα το βράδυ γίνεται η Ακολουθία του Νυμφίου. Θυμόμαστε επίσης την περίπτωση του Ιωσήφ, που παρόλο που ήταν γεμάτος καλοσύνη, τ' αδέλφια του τον πούλησαν για σκλάβο. Η Εκκλησία μας τον παραλληλίζει με τον Χριστό.
Την Μεγάλη Τρίτη το βράδυ γίνεται η Ακολουθία του Νυμφίου και θυμόμαστε την αμαρτωλή γυναίκα που ήρθε συντριμμένη και άλειψε τα πόδια του Ιησού με μύρα και δάκρυα. Ακούμε το ωραίο τροπάριο της Κασσιανής, που ψάλλετε το βράδυ: "Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή...".
Την Μεγάλη Τετάρτη το πρωί γίνεται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία, και το απόγευμα ή βράδυ γίνεται το Μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου. Στο Ευχέλαιο ο παπάς διαβάζει εφτά ευαγγέλια, κι εφτά ευχές για να ευλογήσει λάδι που το χρησιμοποιούμε για την θεραπεία ψυχικών και σωματικών ασθενειών. Μετά την ακολουθία του Αγίου Ευχελαίου, ο παπάς μας σταυρώνει με λάδι στο μέτωπο, μάγουλα, σαγόνι, και χέρια. Η Μεγάλη Τετάρτη είναι η ημέρα προδοσίας του Ιούδα.
Η Μεγάλη Πέμπτη είναι η ημέρα του Μυστικού Δείπνου. Την Μεγάλη Πέμπτη το πρωί γίνεται η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και λένε ότι είναι καλό να κοινωνήσεις την Μεγάλη Πέμπτη. Την Μεγάλη Πέμπτη είναι έθιμο να βάψεις κόκκινα Πασχαλιάτικα αυγά. Το βράδυ γίνεται ο Εσπερινός των Δώδεκα Ευαγγελίων (που διηγούνται τα πάθη του Χριστού). Μετά το πέμπτο Ευαγγέλιο γίνεται η περιφορά του Εσταυρωμένου. Τα παπαδάκια προχωρούν μπροστά με λαμπάδες, ένα από τα παπαδάκια θυμιάζει, ακολουθεί ο παπάς σηκώνοντας τον Σταυρό με τον Χριστό, με αναμμένα κεριά πάνω στον Σταυρό, και γίνεται η περιφορά μέσα στην Εκκλησία καθώς όλοι ψάλλουν τον συγκλονιστικό ύμνο "Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν είδασει την γή κρεμάσας....". Μετά τον εσπερινό γυναίκες στολίζουν τον επιτάφιο με λουλούδια.
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η ημέρα της Ταφής του Χριστού. Το πρωί γίνεται η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών. Το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία της Αποκαθήλωσης όπου ο παπάς βγάζει το σώμα του Χριστού από τον Σταυρό και τον τοποθετεί μέσα στον Επιτάφιο. Μετά την Αποκαθήλωση όλοι ασπάζονται τον Επιτάφιο, και τα παιδιά περνάνε κάτω από τον Επιτάφιο τρεις φορές. Στην Ελλάδα οι πιστοί πάνε από εκκλησία σε εκκλησία γιά να προσκυνήσουν τους διάφορους Επιτάφιους. Το βράδυ γίνεται η ακολουθία του Επιτάφιου Θρήνου και η Περιφορά του Επιτάφιου. Στην Ελλάδα περιφέρουν τον Επιτάφιο σε όλο το χωριό, ή πόλη, και πολλές φορές οι περιφορές των διάφορων εκκλησιών συναντιούνται και συνεχίζουν μαζί την περιφορά. Είναι έθιμο την Μεγάλη Παρασκευή να πιούμε ξύδι όπως έδωσαν του Χριστού όταν ήταν πάνω στο Σταυρό και είπε ότι διψούσε.
Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί γίνεται η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Είναι η προαναγγελία του μεγάλου γεγονότος με την φράση του ιερέα: "Ανάστα ο Θεός κρίνων την γην...". Και το βράδυ γίνεται η Ακολουθία της Αναστάσεως. Είναι συνήθειο ο νονός ή η νονά ν' αγοράσουν την Λαμπάδα της Λαμπρής για τα βαφτιστικά τους. Όλοι ντύνονται με καινούργια ρούχα και πηγαίνουν στην Εκκλησία. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όλα τα φώτα της εκκλησίας σβήνουν, και πέφτει παντού σκοτάδι. Μόλις έρθουν τα μεσάνυχτα ο παπάς ψάλλει το "Δεύτε λάβετε φως" και βγαίνει με την λαμπάδα του αναμμένη μέσα από την Ωραία Πύλη, και δίνει το φως σ' όλους τους εκκλησιαζόμενους (ο ένας το δίνει στον άλλον). Μετά όλοι βγαίνουν έξω όπου ο παπάς διαβάζει το Ευαγγέλιο της Αναστάσεως και μόλις τελειώσει όλοι ψάλλουν:

"Χριστός Ανέστη εκ νεκρών
θανάτων θάνατον πατήσας
και τοις εν τοις μνήμασι,
ζωήν χαρισάμενως"

Στην Ελλάδα μόλις ψάλλουν το Χριστός Ανέστη αρχίζουν πυροτεχνήματα. Στην Εκκλησία ακολουθεί η Θεία Λειτουργία κι ο κατηχητικός λόγος του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Μετά την Ανάσταση οι πιστοί παίρνουν το Άγιο Φως στο σπίτι με τις λαμπάδες τους, και κάνουν το σχήμα του σταυρού με τον καπνό της λαμπάδας στην είσοδο του σπιτιού. Μετά ανάβουν το καντήλι με το Άγιο Φως όπου προσπαθούν να το κρατήσουν τουλάχιστον από τρεις μέχρι και σαράντα ημέρες (στα παλαιότερα χρόνια πολλές νοικοκυρές διατηρούσαν το Άγιο φώς όλο το χρόνο). Κατόπιν τρώνε το Αναστάσιμο γεύμα, που είναι συνήθως η μαγειρίτσα -σούπα από αρνίσια, κατσικίσια ή βοδινά εντόσθια-. Τσουγκρίζουν επίσης κόκκινα αυγά, τρώνε κουλούρια και τσουρέκια. Την Κυριακή του Πάσχα σε πολλά μέρη της Ελλάδας ψήνουν το αρνί στη σούβλα, μαζί με το κοκορέτσι. Το αρνί που τρώμε το Πάσχα συμβολίζει τον Χριστό που θυσιάστηκε σαν το αρνί για τη δική μας σωτηρία.
Το απόγευμα στην Εκκλησία, γίνεται ο Εσπερινός της Αγάπης (γιατί οι χριστιανοί ανταλλάσσουν αδελφικό ασπασμό) όπου διαβάζουν το Ευαγγέλιο σε διάφορες γλώσσες.
Το πότε θα εορτάζεται το Πάσχα, καθορίστηκε από την Πρώτη Οικουμενική σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ. Αποφασίστηκε να εορτάζεται το Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας (και μετά το Πάσχα των Ιουδαίων).
Για σαράντα μέρες οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί χαιρετούν ο ένας τον άλλον λέγοντας "Χριστός Ανέστη" και απαντώντας "Αληθώς Ανέστη".