Πάνορμος Κυζίκου.

Το σημερινό λιμάνι της Πανόρμου (Bandirma)

Η πόλη Πάνορμος (Bandirma), βρίσκετε μέσα στα όρια της αρχαίας Ελληνικής πόλης Κύζικος της Μικράς Ασίας και είναι η η φυσική συνεχίσει της μετά την ισοπέδωση από σεισμό που κατέστρεψε το 943 μ.χ. τη Κύζικο. Η Πάνορμος ήταν το λιμάνι στη περιοχή της χερσονήσου της Κυζίκου, στο πέλαγος του Μαρμαρά όπου αναπτύχτηκε απ’ την προϊστορία ένας δραστήριος κι ακμάζον ελληνισμός. Εκεί βρισκόταν οι πόλεις Αρτάκη, Μηχανιώνα και άλλες μικρότερες που δικαιολογούσε τον χαρακτηρισμό της Προποντίδας ως «θάλασσα της Ρωμιοσύνης».
Με τον όρο Πάνορμος που είναι αρχαίος ελληνικός τον οποίο αναφέρει και ο Όμηρος, χαρακτηρίζεται γενικά όρμος, ή, το φυσικό λιμάνι που παρέχει ιδιαίτερη ασφάλεια επί παντός καιρού, προέρχεται εκ των λέξεων παν + ορμίζομαι (δηλαδή, βρίσκομαι μέσα στον όρμο με ασφάλεια), όπως είναι για παράδειγμα ο μεγάλος και ασφαλής όρμος της Μήλου.
Η Πάνορμος της Κυζίκου από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και το 1922 κατοικούταν συνεχώς από Έλληνες και στο ασφαλές λιμάνι της, το οποίο σήμερα βοηθά στο εμπόριο μεταξύ των μεγάλων πόλεων της Σμύρνης και της Κωνσταντινούπολης. Ήταν ανέκαθεν σημαντικό λιμάνι, σταθμός για τη Θεσσαλονίκη και τα άλλα λιμάνια της Ελλάδας με τα παράλια της Μυσίας.
Έως το 1922 οι ελληνορθόδοξοι, Παντερμαλήδες, Κυζικηνοί διέθεταν περί τα 120 καράβια και καΐκια που εκτελούσαν δρομολόγια στη Θράκη, στη Μακεδονία, στη Μαύρη Θάλασσα, στα νησιά του Αιγαίου και λοιπές περιοχές.


Ο χάρτης της Ελλάδας με τη συνθήκη των σεβρών.

Προ του ελληνοτουρκικού πολέμου στη Μικρά Ασία, την ήττα του ελληνικού στρατού και την υποχρεωτική εκδίωξη των πληθυσμών η πόλη κατοικείτο από 3000 περίπου Έλληνες. Οι Έλληνες της Πανόρμου διέθεταν ακμάζουσα κοινότητα με τέσσερις εκκλησίες, ημιγυμνάσιο αρρένων, οικοτροφείο θηλέων, έντεκα πρωτοβάθμιες σχολές αρρένων και δύο θηλέων. Μετά τη συνθήκη της Λωζάνης, το 1922, οι Παντερμαλήδες προσέφυγαν σε διάφορες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, όπως η Θεσσαλονίκη, το Πολύκαστρο κ.α.

Λίγα λόγια για την Κύζικο.
Η Κύζικος ήταν αρχαία ελληνική πόλη στη Μυσία, κοντά στην Προποντίδα. Ήταν αποικία των Μιλήσιων. Ιδρυτής της υπήρξε ο ήρωας Κύζικος, που βοήθησε στην επιτυχία της Αργοναυτικής Εκστρατείας. Η πόλη είχε αναδειχτεί μία από τις σπουδαιότερες ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας, ξακουστή για την αλιεία και τους στατήρες της από ήλεκτρο, που χρησιμοποιήθηκαν πολύ μέχρι και την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου (κυζικηνοί στατήρες). Οι επιγραφές, οι περιγραφές και όλα τα ερείπια εμφανίζουν την Κύζικο ως εξαιρετικά αναπτυγμένη πόλη, πλούσια και σπουδαίο εμπορικό κέντρο. Έξω από τις ακτές της ο Αλκιβιάδης καταναυμάχησε τους Λακεδαιμόνιους το 410 π.Χ. Την εποχή της ρωμαϊκής κυριαρχίας ήταν σχεδόν ελεύθερη και στη βυζαντινή περίοδο εξακολούθησε να ακμάζει.
Τελικά καταστράφηκε από σεισμό το 943 μ.Χ. και κυριολεκτικά ισοπεδώθηκε.
(*) Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Κύζικος είναι γνωστός ένας γιος του Αινεία και της Αινήτης, βασιλιάς των Δολιόνων στην πόλη Κύζικο της Προποντίδας. Ως βασιλιάς, ο Κύζικος υποδέχθηκε στην πόλη του τους Αργοναύτες στον δρόμο τους προς την Κολχίδα για την εκστρατεία τους. Ενώ η υποδοχή ήταν πολύ καλή, μετά την αναχώρηση των Αργοναυτών, μια τρικυμία τους έσπρωξε και πάλι πίσω, στις ακτές της Κυζίκου την ίδια νύχτα. Οι Δολίονες δεν τους ανεγνώρισαν, τους πέρασαν για πειρατές και τους επιτέθηκαν. Στη μάχη που επακολούθησε, ο Ιάσονας σκότωσε τον Κύζικο. Μετά από αυτό, η σύζυγος του Κυζίκου, η Κλείτη, αυτοκτόνησε.



Την συνέχιση της Κυζίκου έμελε να έχει η Πάνορμος περί τα 1100 χρόνια, που όμως και αυτή, η ελληνική πόλη το 1922 ακολούθησε τη μοίρα των υπολοίπων της Μικράς Ασίας και χάθηκε μέσα στο ελληνικό αίμα από τους τούρκους.