Αρχιεπίσκοπος πρώην Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιάκωβος (κατά κόσμο Γεώργιος), Βαβανάτσος (1895-1984).

Πηγή εικόνας:http://www.hellenica.de/Griechenland/Religion/GR/IakovosIII.html

Είναι δύσκολο να γράψεις για έναν ιεράρχη σαν τον Ιάκωβο, όπου το ποιμαντικό έργο του φάνηκε ως Μητροπολίτη Αττικής και Μεγαρίδος σε τραγικές για τη χώρα εποχές, καθώς έκανε την επαρχία του πρότυπο διοικητικής, οργανωτικής και πνευματικής δράσης για όλες τις άλλες μητροπολιτικές επαρχίες του ελλαδικού χώρου. Ενώ την περίοδο της Κατοχής ανέπτυξε πολυποίκιλη δράση εθνική και ανθρωπιστική και κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο κατάφερε να άρει την ποιμαντική του προσπάθεια πάνω από τις διαχωριστικές πολιτικές γραμμές.
Σε χρόνους δύσκολους για την Ελλάδα, με φτώχια, την εμπλοκή της χώρας σε δύο παγκόσμιους πολέμους, σένα Εμφύλιο, δύο δικτατορικά καθεστώτα και σε μια Εκκλησία που τη ‘’διοικούσε’’ η παρασκηνιακή δράση του παλατιού, πολιτικών και παρεκκλησιαστικών παραγόντων. Ο προοδευτικός τούτος και ρηξικέλευθος ιεράρχης βρέθηκε σοβαρά αντιμέτωπος και με τις δύο μεγάλες δικτατορίες της 4ης Αυγούστου και της 21ης Απριλίου (ενώ είχε προσφέρει τα μέγιστα στην Ελλάδα και το ποίμνιό του), και διώχθηκε από τα στελέχη τους. Η υπόθεση δε της εκλογής και της πτώσης του από τη θέση του προκαθημένου της Εκκλησίας της Ελλάδος υπήρξε μείγμα παρασκηνιακής δράσης πολιτικών, εκκλησιαστικών και παρεκκλησιαστικών ομάδων…
Το εντυπωσιακότερο ακόμη, είναι που συναντά κανείς στην ιστορία της Εκκλησίας της Ελλάδος το ρόλο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και τη σύγκρουσή του με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή για τη μεγαλύτερη ίσως εκκλησιαστική κρίση που σημειώθηκε τα τελευταία 50 χρόνια. Όπου αφορούσε τον διακεκριμένο Αρχιερέα Ιάκωβο με τη μεγάλη μόρφωση και τιμημένο με τον Μεγαλόσταυρο του Βασιλικού Τάγματος του Γεωργίου, ο οποίος εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και για δώδεκα μόνο ημέρες στις αρχές του 1962!
Υπήρξε η ποιο αμφιλεγόμενη μορφή της εκκλησίας μας, αλλά συνάμα και ο Άνθρωπος που διεκδικούν οι περισσότεροι ‘’κύκλοι’’ ότι τους ανήκει! Παραδείγματος χάριν: Οι Τέκτονες, οι αριστεροί, οι αντιστασιακοί, οι δεξιοί, οι προοδευτικοί κτλ.
Ένα μικρό δείγμα σας παραθέτω αμέσως: Ο Γιάννης Ρέγκας, αγωνιστής του αντιδικτατορικού αγώνα, στην εκπομπή του Στέλιου Κούλογλου ‘’Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα’’ (Ημερομηνία προβολής 14/11/2005), ανέφερε σχετικά με τον Αρχιεπίσκοπο Ιάκωβο: ‘’Μας ζήτησε να μας γνωρίσει ο τέως Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιάκωβος ο Βαβανάτσος, γύρω από τον οποίο είχαν υπάρξει προδικτατορικά σοβαρά προβλήματα και ο οποίος ήταν και μια εξέχουσα προσωπικότητα της αντίστασης. Την επαφή με τον Ιάκωβο είχα την τιμή να την κάνω εγώ. Ζήτησε εμένα ο Ιάκωβος. Κρατούσε επαφή μαζί μας, ζήτησε την γυναίκα του Λεωνίδα και ζήτησε ο Ιάκωβος να συναντηθεί με τα παιδιά της δίκης. Ο Κώστας, ο Φώτης, ο Σπηλιώτης είχαν πάει στην φυλακή και την συνάντηση την έκανα εγώ μαζί του. Και διατήρησα αυτές τις σχέσεις μαζί του μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο οποίος ήταν ένα πρόσωπο, αυτό το κομμάτι της ζωής του δεν έχει αναδειχθεί, όλος ο παράνομος μηχανισμός του ΕΛΑΣ των υπολοίπων, Μεγαρίδος(1) και των υπολοίπων της Αττικής ήταν σε εκκλησίες τις οποίες τις κάλυπτε ο Ιάκωβος ο Βαβανάτσος. Ήταν ένα πρόσωπο εξαιρετικών δυνατοτήτων και πολύ μεγάλου κύρους και είναι και ο μοναδικός Μητροπολίτης γιατί είχε πια παραιτηθεί από Αρχιεπίσκοπος ο οποίος δεν δέχτηκε να παραιτηθεί στην χούντα. Ο Σπαντιδάκης τον επισκέφθηκε και ζήτησε την παραίτησή του. Ο μοναδικός που δεν παραιτήθηκε και τον έδιωξε λέγοντάς του ότι πηγαίνετε κύριοι, εγώ έχω Ιερά Σύνοδο, εσείς να πάτε στον στρατό σας, όλοι οι άλλοι Μητροπολίτες παραιτηθήκανε.’’
Η τραγική τούτη μορφή της σύγχρονης ελληνικής εκκλησιαστικής ιστορίας κατηγορήθηκε με συνωμοτικές διαδικασίες απ’ τις παραεκκλησιαστικές οργανώσεις για «σεξουαλικά ανορθόδοξα ήθη»…

(1) Σε παλαιότερο άρθρο μου έχω γράψει για την Ι. Μ. Κυπαρισιωτίσσης και Αγίου Ιεροθέου Μεγάρων και την αντιστασιακή δράση των μοναζουσών την περίοδο της κατοχής.