ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ
Με προβλημάτιζε η τοποθεσία της Χαλκιδικής με την ονομασία: ‘’Καλύβα Μάθεση’’ καθώς δεν έβρισκα ούτε μία αναφορά προσώπου με το επίθετο Μάθεση εκεί. Ψάχνοντας και ρωτώντας σε Δημαρχεία, Ληξιαρχεία, Κοινότητες, τοπικό τύπο. Βρισκόμουν μόνο σε μια οδό, από τις διάφορες ομολογίες, ότι στα μέρη της Χαλκιδικής εγκαταστάθηκαν το 1922 πολλοί πρόσφυγες από τον Γέροντα της Μικράς Ασίας. Είδα, λίγο φως, είπα μέσα μου, καθώς θυμήθηκα πως οι Σαλαμίνιοι τα παλαιότερα χρόνια είχαν επαφές με τον Γέροντα. Στο χειρόγραφο του Παρ. Πάλλα μνημονεύεται μια αναφορά για το Γέροντα. ‘’Εις Μικράν Ασίαν υπάρχει μια κομόπολις (Γέροντας) είναι αποικεία Σαλαμίνος ένθα ζωζονται και στενοι Συγγενείς πολύ Σαλαμίνιον.’’ Νομίζω πως είναι υπερβολή να δεχθούμε αβασάνιστα τα γραφόμενα του Παρ. Πάλλα για το ότι η ‘’αποικία’’ του Γέροντα ήταν από Σαλαμίνιους. Στα επίθετα που υπάρχουν στα παλαιότερα αρχεία της περιοχής πριν από το 1917, εντοπίζουμε ελληνικά επίθετα μα από διάφορες περιοχές της νησιώτικης κυρίως Ελλάδας.
Μετά από μεγάλη προσπάθεια και μεγάλη τούρκικη άρνηση/ παρεμπόδιση κατάφερα να ανακαλύψω δύο πρόσωπα που νομίζω -καθώς μου τα ερμήνευσαν/μετάφρασαν- ότι είναι όντως Κουλουριώτες. Ο πρώτος είναι: Ο ‘’ جيورجوس جليستيس جياور ‘’ και στη σημερινή τουρκική γραφή ‘’kaymak George Giaour’’ όπου σε ελληνική πλέον μετάφραση παρουσιάζεται ο Γεώργιος Γκλίστης αλλόθρησκος, καταγεγραμμένος στα τουρκικά φορολογικά του 1817 είτε στο ισλαμικό ημερολόγιο της χρονολογίας του 1232. Ο δεύτερος είναι ο Αναγνώστης Μάθεσης επίσης αλλόθρησκος, ο αναφερόμενος ‘’ جياور التعلم القارئ ‘’ και στη σημερινή τουρκική γραφή ‘’Öğrenmek Okuyucu Giaour’’ εντοπίζεται στα τουρκικά φορολογικά του 1833, είτε στο ισλαμικό ημερολόγιο της χρονολογίας του 1249.
Για τον Γιώργο Γκλίστη γνωρίζουμε πως ήταν στον Γέροντα και πως το 1821 σκοτώθηκε για την απελευθέρωση της Ακρόπολις των Αθηνών. Συνεπώς ήταν ζωντανός το 1232/1817/ όπου κατέθεσε την εισφορά του στα ‘’Μερουλ Ζαμαν’’ (σήμερα θα λέγαμε: για τις φορολογικές υποχρεώσεις του).
Δυστυχώς δεν μπόρεσα να ταυτοποιήσω τον Αναγνώστη Μάθεση όπου στα τουρκικά έγγραφα του 1249/1833/ υπάρχει και το δικό του ‘’Μερούλ Ζαμαν’’ στην απόδοση των υποχρεώσεων του για τη χρήση γης. Πιθανό να πρόκειται για τον Ανάργυρο Γεωργίου Μάθεση ο οποίος ήταν και μουσικός (όλοι οι Μάθεσοι είμαστε συγγενείς με κοιτίδα την Κούλουρη) .
Λίγα λόγια για τον Γέροντα:
Μικρασιάτικος τόπος ήταν ο Γέροντας, το σημερινό Didim, σκαρφαλωμένος στους λόφους που βρίσκονταν γύρω από τα ερείπια του αρχαίου ιερού ναού του Διδυμαίου Απόλλωνος (εξού και η παράφραση στην τουρκική γλώσσα ‘’Didim’’). 23 Χιλμ. από τη Μίλητο απέχει ο αρχαίος Ναός. Αναφέρονται σε μαρτυρίες της αρχαίας εποχής πως ο δρόμος που οδηγούσε στο Διδυμαίου ναό, κατά μήκος του τελευταίου σταδίου, είχαν τοποθετηθεί σπουδαία έργα τέχνης δουλεμένα σε πανάκριβα μάρμαρα όπως: Σφίγγες, σαρκοφάγοι, λιοντάρια, ημίθεοι δεξιά κι αριστερά. Σήμερα τα περισσότερα απ’ αυτά βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο καθώς τα λεηλάτησε ο άγγλος C. Τ. Newton το 1856 και μάλιστα έχει παραχωρηθεί ολόκληρη Λυκιακή αίθουσα στο Βρετανικό Μουσείο.
Ο Γέροντας υπάρχει σαν κωμόπολη ‘’yoran’’, στα οθωμανικά αρχεία από τον 16ο αιώνα. Έχουν τα φορολογικά στοιχεία πριν το 1790 καθώς είναι φανερό ότι υπήρξε χωριό με Κουλουριώτες μα κι άλλους νησιώτες.
Εκεί λοιπόν, σε γη ελληνική από τα πανάρχαια χρόνια και γύρω απ’ αυτόν τον αρχαίο ναό, οι Σαλαμίνιοι και οι Σαμιώτες στα τέλη του 17ου αιώνα, ίδρυσαν τη νέα κωμόπολη τους. Αργότερα όταν ήρθαν και άλλοι άποικοι στο Γέροντα μεγάλωσε έγινε πόλη, ενώ απλώθηκε στους γύρω λόφους.
Τόπος πλούσιος ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ και με υγιεινό κλίμα. Τα βουνά του γεμάτα από λαγούς, πέρδικες, αγριογούρουνα. Άφθονο θήραμα για τους κατοίκους του. Δεν στερούνταν ούτε τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ούτε τα ψάρια που έδινε άφθονα η θάλασσα. Καθώς ο πολυθρύλητος Αρχέστρατος που θεωρείτε ο πατέρας της γαστρονομίας, είχε πει σχετικά: “Το χειμώνα να τρώτε μπαρμπούνια που ψαρεύτηκαν στην αμμουδερή Διδυμαίου στο χωριό της Μιλήτου’’.
Φτωχός στον τόπο εκείνον δεν υπήρχε. Μονάχα ο αργόσχολος ήταν άπορος. Κανείς δεν σ’ εμπόδιζε να ξεκουτσουριάσεις όση γη ήθελες από την απέραντη έκταση. Κατόπι, αφού την καλλιεργούσες δύο με τρία χρόνια έπρεπε να δηλώσεις στις Αρχές το “μερούλ ζαμάν” όπως έλεγαν οι τούρκοι αυτήν την ενασχόληση που έκανε κάποιος. Έπειτα αποκτούσες τον τίτλο της ιδιοκτησίας το λεγόμενο “Εβετ Χακινβορ”. Το οποίο κατείχαν αρκετοί Κουλουριώτες μιας ασχολούνταν και πάλι με το ‘’κέντημα’’ του πεύκου σε εκείνο τον τόπο, δηλαδή με τη συλλογή ρετσινιού και δημιουργούσαν τα παράγωγά του.
Στα κατοπινά χρόνια, μετά το 1760, πάρα-πάνω από την κωμόπολη του ‘’ΓΕΡΟΝΤΑ’’ αναφέρεται για πρώτη φορά το χωριό ‘’ΤΟΥΡΚΟΓΕΡΟΝΤΑΣ’’, τούρκικο μέρος με λιγότερους κατοίκους και πιο φτωχούς. Όμως Ρωμιοί και Τούρκοι ζούσαν δίχως εχθρότητα , δίχως μίσος, δίχως προστριβές. “Εφέντιμ” προσφωνούσαν τον τούρκο οι Ρωμιοί, “Αρκαντάς” απαντούσε εκείνος. Οι Ρωμιοί τους καλούσαν σε γάμους, βαφτίσια και γιορτές. Το ίδιο έκαναν κι εκείνοι. Ως και στις εκκλησιές της Παναγιάς οι τούρκοι άναβαν κρυφά κεριά, για να γλυτώσουν από καρά (μαύρες) αρρώστιες και να ‘χουν καλές εγκυμοσύνες.
Στα τούρκικα φορολογικά αρχεία των περασμένων αιώνων της περιοχής του Γέροντα, έως και το 1917, βρίσκουμε ονόματα και επίθετα Ελληνικά. Πολλοί Κουλουριώτες είχαν ταξιδεύσει και ζήσει στο Γέροντα καθώς ανακαλύπτουμε στα ‘’Evett Hackinvor’’ δηλαδή στα εν είδη συμβόλαια, στα ‘’μόνιμα αποδεικτικά γης’’.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου